Το Σάββατο,18-03-2017, με δύο πούλμαν σχεδόν γεμάτα, πραγματοποιήσαμε μια ημερήσια τουριστική-πεζοπορική εκδρομή στη Γραβιά - Νεραϊδοσπηλιά – Βάργιανη. Μετά από μια στάση στο 90ό χλμ.  για καφέ, παραλάβαμε από τα Καμένα Βούρλα τους οδηγούς μας Εμπεδοκλή και Νίκο, που θα μας συντρόφευαν στα μονοπάτια του Δυτικού Παρνασσού, και συνεχίσαμε για τη Γραβιά Φωκίδας.

Στη Γραβιά επισκεφτήκαμε την ιστορική περιοχή με το ηρωικό Χάνι της Γραβιάς, όπου στις 8 Μαΐου 1821 έγινε η γνωστή μάχη, και το μνημείο του Οδ. Ανδρούτσου σε ανάμνηση της νίκης εναντίον των Τούρκων. Το αναστηλωμένο σήμερα Χάνι είναι πιστό αντίγραφο του ιστορικού κτηρίου, με όλους τους χώρους που διέθετε το αρχικό Χάνι. Bρίσκεται απέναντι από την αρχική του θέση και από το μνημείο του Οδυσσέα Ανδρούτσου και σε αυτό έχουν αναρτηθεί οθόνες, όπου προβάλλονται εικόνες από τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν εκεί το 1821.

Ο επισκέπτης μπορεί να δει την αναπαράσταση της ιστορικής μάχης της 8ης Μαΐου 1821, από τα πιο σπουδαία γεγονότα του Ιερού Αγώνα, που έσωσε την Επανάσταση κατά τα πρώτα της βήματα.Η Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς ήταν μία από τις πολεμικές εμπλοκές της ελληνικής επανάστασης του 1821, με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες. Στη μάχη αυτή ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με μόνο 117 άνδρες νίκησε το στρατό του Ομέρ Βρυώνη.

Ύστερα από την επίσκεψή μας στο Χάνι της Γραβιάς κατευθυνθήκαμε προς τη Βάργιανη, παίρνοντας τον δρόμο προς Άμφισσα. Σε λίγα χιλιόμετρα  συναντάμε πινακίδα προς Βάργιανη και στρίβουμε αριστερά. Τέλος, μετά από 4 χλμ. πορείας με αρκετές στροφές φτάνουμε στον χαρακτηρισμένο ως «αξιόλογο παραδοσιακό οικισμό» της Βάργιανης. Η Βάργιανη είναι κτισμένη  σε υψόμετρο περίπου 900μ. στους πρόποδες του Παρνασσού και απέχει από τη Γραβιά 7 χλμ. Τα σπίτια του  χωριού είναι πετρόχτιστα, ολόγυρα υπάρχουν έλατα, πλατάνια, καρυδιές και άφθονα τρεχούμενα νερά, με τις χαρακτηριστικές μέσα στο χωριό πηγές της Μπουρμπούλας. Στην πλατεία του χωριού, στον ομώνυμο κεντρικό ναό, ο οικισμός γιορτάζει και πραγματοποιείται το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής κάθε χρόνο στις 26 Ιουλίου. Από εδώ ξεκίνησαν οι πεζοπόροι και οι ορειβάτες για δύο κυκλικές πορείες, με θέα απέναντι τις χιονισμένες κορυφές  της Οίτης και Γκιώνας: Η μικρή διαδρομή με οδηγό τον κ.Νίκο ξεκίνησε από την πλατεία της Βάργιανης και πήρε τον δρόμο που περνάει από τον Άγιο Αθανάσιο με κατεύθυνση προς τον  Προφ. Ηλία σε υψόμετρο 1000 μ. Μια μικρή στάση για ξεκούραση στο εκκλησάκι και στη συνέχεια πήρε το μονοπάτι που διασχίζει την τοποθεσία Αγριοκαροφυλλιές και  οδηγεί στο μοναστήρι της Παναγίας  Πανάσαρης, όπου υπάρχει και το μνημείο της ομώνυμης μάχης που έγινε το  1824.Εδώ στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, κοντά στη Γραβιά, στις 14 Σεπτεμβρίου 1824, οι Έλληνες υπό τις διαταγές του Πανουργιά, του Περραιβού και του Δράκου είχαν καταλάβει την Πανάσαρη. Οι Αλβανοί, πολυπληθέστεροι, τους επιτέθηκαν. Οι Έλληνες αντιστάθηκαν γενναία και κόντεψαν να υποκύψουν. Μετά τον θάνατο όμως του αρχηγού των Αλβανών, τους έτρεψαν όλους σε φυγή και μαζί με αυτούς έφυγαν και όλοι οι Τούρκοι του Δερβίς Πασά που στρατοπέδευαν εκεί και έτσι το στρατόπεδο των Τούρκων διαλύθηκε. Οι πεζοπόροι επέστρεψαν από την ίδια διαδρομή στο πανέμορφο χωριό της Βάργιανης. Η Βάργιανη είναι χτισμένη αμφιθεατρικά σε μια ελατοσκέπαστη πλαγιά του Δυτικού Παρνασσού, σε υψόμετρο 900 μ. Το χωριό είναι ένα τυπικό και καλοδιατηρημένο δείγμα ρουμελιώτικης λαϊκής αρχιτεκτονικής, με πετρόχτιστα σπίτια, στολισμένη με έλατα, καρυδιές και πλατάνια, ενώ το σκηνικό συμπληρώνουν τα άφθονα τρεχούμενα νερά.Τα νερά αυτά έρχονται από τις περίφημες «πηγές Μπουρμπούλα», καμιά δεκαριά πέτρινες κρήνες, από τις οποίες αναβλύζει το νερό των πηγών που κατεβαίνει από το βουνό. Η δεύτερη διαδρομή με τους ορειβάτες ξεκίνησαν, για να επισκεφτούν την  Νεραϊδοσπηλιά.

Η Νεραϊδοσπηλιά βρίσκεται στην πλαγιά του Παρνασσού, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το μικρό χωριουδάκι της Βάργιανης, στη μέση ενός απόκρημνου βράχου. Είναι από τα πιο εντυπωσιακά σπήλαια του βουνού, με σταλακτίτες και σταλαγμίτες ηλικίας εκατοντάδων χιλιάδων ετών. Σύμφωνα με τους μύθους και τις παραδόσεις της περιοχής, στο πανέμορφο σπήλαιο της Νεραϊδοσπηλιάς κατοικούν οι Νεράιδες του Παρνασσού. Οι ιδιαίτεροι σχηματισμοί της σπηλιάς δεν μπορεί παρά να έχουν δημιουργηθεί από τον χορό των υπέροχων αυτών μυθικών υπάρξεων. Στην πραγματικότητα βέβαια, οι περίτεχνοι σχηματισμοί της Νεραϊδοσπηλιάς είναι δημιούργημα της φύσης και των υπόγειων υδάτων που έρρεαν κάποτε στο σπήλαιο. Το έδαφος έχει διαβρωθεί με τρόπο μοναδικό, σχηματίζοντας αμέτρητα φιδίσια αυλάκια. Είναι ένα λιμναίο οριζόντιο σπήλαιο, το νερό του οποίου προέρχεται από τους σταλακτίτες.Έχει μήκος 100 μ. περίπου και αποτελείται από 2 μεγάλους θαλάμους και 12 περίπου λιθωματικές λεκάνες, που το βάθος τους σε κάποιες ξεπερνά και το 1 μ. Την άνοιξη  το σπήλαιο έχει  ακόμα αρκετό νερό.Την εποχή αυτή θα  μπορούσε κανείς  να επισκεφτεί τις  2 αίθουσες και από τα μέσα του καλοκαιριού, που κατεβαίνει η στάθμη του νερού, και την τρίτη  αίθουσα.

Η διαδρομή ξεκινάει από την κεντρική πλατεία του χωριού και οδηγεί στο σπήλαιο με ένα αρκετά βατό μονοπάτι.Περνάει τις «πηγές Μπουρμπούλα» και συνεχίζει σε χωματόδρομο για 2,7 χλμ. περίπου, τραβερσάροντας το «Κόκκινο Ζωνάρι», έχοντας από πάνω της την κορυφή του Γερολέκα που βρίσκεται στα 1700 μ. περίπου. Φτάνοντας ψηλότερα στα 1400 μ. το χιόνι που έκανε την εμφάνισή του άρχισε να δυσκολεύει την πορεία των πεζοπόρων. Η είσοδος του σπήλαιου βρίσκεται σε απόκρημνα βράχια μέτριου βαθμού δυσκολίας. Οι σταλαγμίτες και σταλακτίτες και οι φυσικές λεκάνες νερού συνθέτουν ένα παραμυθένιο σκηνικό, στο οποίο μπορεί εύκολα κανείς να οραματιστεί τις νεράιδες να απολαμβάνουν το μπάνιο τους... Στα  τελευταία 200 μ. που απέμεναν για την πρόσβαση στην είσοδο του σπηλαίου υπήρχε αρκετά παγωμένο χιόνι και η προσπέλασή του θεωρήθηκε επικίνδυνη χωρίς τον απαραίτητο εξοπλισμό.Φτάσαμε στην πηγή, αλλά δεν μπορέσαμε να ξεδιψάσουμε... Επιστροφή από τα ίδια στη Βάργιανη. Νεραϊδοσπηλιά, οψόμεθα... Οι τουρίστες παρέμειναν στη Βάργιανη κάνοντας μικρές βόλτες, για να γνωρίσουν το πανέμορφο αυτό μικρό χωριό απολαμβάνοντας τη θέα στα γύρω βουνά.

Στις μικρές ταβέρνες του χωριού το μεσημέρι γευματίσαμε όλοι μαζί.      

Το απογευματάκι πήραμε το δρόμο της επιστροφής έχοντας ένα μικρό πρόβλημα στο πούλμαν, που δημιουργήθηκε από τις απότομες στροφές του δρόμου στη Βάργιανη, αλλά το ξεπεράσαμε, υποσχόμενοι ότι την επόμενη φορά θα επισκεφτούμε το υπέροχο αυτό σπήλαιο της Νεραϊδοσπηλιάς!